De avonturen van Henry II Fix

Atte Jongstra

In een Leids veilinghuis trof schrijver Atte Jongstra drie kisten aan. Ze bleken de nalatenschap te bevatten van de bevlogen Zwolse burger Henry II Fix (1774-1844). Tussen alle papieren verschool zich het prozawerk De avonturen van Henry II Fix, een magistrale autobiografie waarin de schrijver zich een heuse romancier toont, en een scherpzinnig waarnemer in een turbulente tijd: patriotten, napoleontische bezetting, de geestdrift tijdens Neêrlands herstel na 1813, de 1825-watersnood, beroering rond de Tiendaagse Veldtocht in 1831. Fix schrijft, dicht, tekent, componeert, theoretiseert, doet uitvindingen en visionaire voorstellen op het gebied van stadsontwikkeling, volksvoorspoed, vrede en toerisme. Hij schetst zelfs de contouren van een Volkerenbond en de eerste aanzetten tot een wegenverkeerswet.
Ontroerende rode draad door De avonturen van Henry II Fix vormt de verloving met weduwe Wilhelmina Wilders, die in het hart van Fix nooit zijn moeder wist te verdringen. En dan is er de levenslange, tragische vete met de Zwolse Prins der dichters Rhijnvis Feith en diens navolgers. Een strijd die versterkt zal hebben wat Fix al van nature was: een buitenstaander.
Dat De avonturen van Henry II Fix nooit eerder boven water kwamen, moet te maken hebben met de eenzame positie van de auteur. Soms lijkt het alsof hij (door de Feithen?) zorgvuldig uit de geschiedenis is weggewerkt. De publicatie van De avonturen van Henry II Fix, voorzien van inleiding, noten en talloze illustraties, is 163 jaar na de dood van Henry II Fix een daad van rechtvaardigheid. Het is een meeslepende getuigenis van leven, liefde, lijden, overwinningen en nederlagen.